Osmanlı Döneminde Kadın Yaşamı 600 yıl boyunca varlığını sürdürmüş Osmanlı İmparatorluğu’nda kadının yeri ve yaşamı oldukça merak edilen bir konudur. Şerri hukuk ve feodal sistem içerisinde kadınlar sosyal ve ekonomik düzende çok fazla yer alamamışlardır. Evlerini çekip çevirmişler, çocuklarını yetiştirmişlerdir. Genelde ev ziyaretlerinde, türbe çevrelerinde buluşarak birlikte zaman geçirmişlerdir. Daha sonra gelişen hamam kültürüyle beraber de hamamda eğlenceler tertip edilmiştir.
Yazı İçeriği
Osmanlı ‘da kadın kıyafetlerine bakıldığında gelir durumuna göre bir ayrım söz konusu olduğu görülmektedir. Gelir durumu yüksek olan kadınlar ipekli ve pamuk alaşımlı kumaşları, orta gelir mensubu kadınlar kadife ve bazen de ipek kumaşları tercih etmişlerdir. Alt gelir mensubu kadınlar ise beledi diye adlandırılan kumaşlardan dikilen kıyafetler giymişlerdir. İç kıyafet olarak uzun gömlek, altına şalvar ya da entari, üst kıyafet olarak da ferace giyilmektedir.
Hareme köle olarak getirilen kızlardan, padişah ve şehzadelerin haremi dışındakiler, sekiz yıl süren kademeli bir eğitimden sonra müzik, el sanatları, yemek, din, Arapça, tarih gibi konularda eğitilmiş olarak Enderun’dan mezun olan devlet erkânıyla evlendirilmişlerdir. Buradaki amaç göreve gönderilen yerlerdeki kadınlara bu sanatların öğretilmesi suretiyle kültür seviyesinin arttırılması olduğu düşünülmektedir.
Arada kadınların hangi kıyafetleri giyebilecekleri, hangi ulaşım araçlarını ne zaman kullanabilecekleri, ne zaman nerede bulunup bulunamayacakları ve hatta sokağa çıkamayacaklarını bildiren kısıtlayıcı fermanlar çıkartılmıştır.
Kocaları karılarını kolayca boşayabiliyor olmalarına karşılık, kadınlar için bu söz konusu bile değildir. Kadı defterleri incelendiğinde çok az kadının, kadıya boşanma isteği ile başvurup kocalarından boşandıkları görülmektedir. Bunların çoğunu reşit yaştan önce, zorla evlendirilen kız çocukları oluşturmaktadır. Sanılanın aksine toplumda çok eşlilik tasvip edilmemekte ve yaygın olarak görülmemektedir.
Sanatta Kadının Yeri
Sanatsal faaliyetlerde de kısıtlandıkları, Osmanlı Döneminde Kadın Yaşamı yazdıkları eserlerin erkek isimlerinden mahlaslarla yayınlandığı bilinmektedir.
Tanzimat’ın Kadın Yaşamına Etkisi Tanzimat ile beraber, İslami kurallara çok da ters düşmemek kaydı ile modern kadın oluşturulmaya çalışılmıştır. Ancak adalet ve özgürlük rüzgârı toplumun aydın kesiminde etkisini göstermeye başlamasına rağmen bu rüzgâr kadın hakları üzerinde pek etkili olamamıştır. Bu dönemde özgürlük ve adalet arayışındaki kadınların emellerine ulaşamadıkları anlaşılmaktadır.
İkinci Meşrutiyet
Sanayinin gelişmeye başlamasıyla üretim fabrikalara taşınmaya başlamış, birçok fabrikanın açılmasıyla kadınlar da üretimde yer almışlardır. İkinci Meşrutiyet’in ilanı ile kadınlar özgürlüklerini sorgulamaya eşitlik ve adaletli bir yaşam istemeye başlamışlardır. Bu istek kadınları birleşerek dernekleşmeye kadar götürmüştür. Ancak bağnaz kişilerin baskıcı faaliyetleri sonucunda burada da bir ilerleme kaydedilememiştir.
Osmanlı’da çöküş dönemine bakıldığında ise erkeğin cepheye çağrılmasıyla kadının yaşam içinde daha aktif rol aldığını görülmektedir. Kadınlar ekonominin içinde daha aktif rol almışlar, tarlalarını ekmiş, ürünlerinin satışını gerçekleştirmişlerdir.
Kurtuluş Savaşı
Kurtuluş Savaşı dönemine bakılacak olursa kadınlarda daha bir özverili çalışma görülmektedir. Evinde yalnız kalan kadın hem çocuklarına bakmış, hem tarlasını ekmiş hem de cepheye malzeme taşımaktan geri kalmamıştır. Osmanlı Döneminde Kadın Yaşamı Bunun neticesinde de birçok kahraman Türk kadınının ismi tarih kitaplarında yerlerini almıştır.
